Motivasyon bireylerin belirli bir amacı gerçekleştirmek üzere kendi arzu ve istekleri ile davranmaları sürecidir. Bu tanımdan yola çıkarsak hedeflerimize ulaşabilmek için kendimize doğru motivasyon kaynaklarını keşfetmemiz önemlidir. Karnımız acıktığında nasıl ki aynı anda hem tatlı hem tuzlu hem de ekşiyi yediğimizde karnımız doymak yerine karışmış ve mide bulantısı, mide ağrısı gibi rahatsızlıklar ortaya çıkarsa motivasyon da hedefine ulaşırken bireyin beslendiği bir kaynaktır. Bu kaynağın seçiminde tıpkı yeme düzenimizde olduğu gibi seçici ve tutarlı olmak doğru beslenmemizi sağlayacaktır. Yani motivasyon kaynaklarını seçerken her şeye saldırmak motivasyonumuzu arttırmak yerine tükenmişlik hissi yaratır ve motivasyonumuzu düşürür. Bunun yerine seçici ve tutarlı bir tutumla keşfe çıkmamız önemlidir.
Hafta sonu yemeği çok kaçırdım. Muhakkak pazartesi diyete başlıyorum. Bu cümleyi çevrenizde sık sık duymanız mümkündür? Sizce pazartesi diyete başlayacağınızı bilen kaç kişi vardır?
Hepimiz az çok motivasyonumuzu arttırmak için yapmamız gerekenleri biliyoruzdur. Kendimizce oluşturduğumuz yöntemler, yollar vardır. Fakat asıl sıkıntı bunları bilmemekten değil uygulayamamaktan gelir. Motive olmak içinse sadece bilmenin yeterli olmadığını az çok kendi hayatlarımızda deneyimlemişizdir. Burada amacımız bildiklerimizden yola çıkıp nasıl uygulamaya geçeceğimizi konuşmak.
Motivasyonu Etkileyen İçsel Ve Dışsal Etkenler Vardır.
İçsel etkenler: Bireysel hedefler ve niyetler, biyolojik ve psikolojik ihtiyaçlar, kendine güven, risk alma, kaygı ile baş etme, merak gibi kişisel faktörlerdir.
Dışsal etkenler: Toplumun ve ailenin beklentileri, ödül ve ceza sistemleri, uygulanan öğretim modelleri, arkadaş ortamının eğilimleri gibi çevresel faktörlerdir.
İhtiyaçlar fizyolojik ya da psikolojik dengenin bozulması sonucunda ortaya çıkan eksikliklerdir. Bu eksiklikler ortaya çıkana kadar kişi motive olmaz. Güdü ise kişilerin belirli davranışlarının nedenlerini açıklayan ve davranışla sonuçlanan dürtü ya da itici güçtür.
İhtiyaçlar, beklentiler, hedefler, amaçlar ve istekler kişiden kişiye değişmekle birlikte bunların önem dereceleri ile orantılı olarak motivasyonda kişiden kişiye değişim göstermektedir. Dikkat cümlesinde bahsettiğimiz diyete başlayamamanın asıl nedenlerinden biri de kişinin kendini tanımıyor oluşudur. Birey kendini iyi tanıdığı zaman ihtiyaçlarını, beklentilerini bilir ve ona uygun doğru motivasyon kaynağını keşfeder. Bireylerdeki istikrarsızlığın en büyük nedeni kendilerini tanımamalarından kaynaklanır. Aynı zamanda kişi önce kendisi hakkında olumlu duygular geliştirmelidir. Şayet motivasyon kaynağını sadece çevresel yapılardan alıyorsa buda istikrarsızlığa, motivasyonda düşmelere neden olacaktır. O zaman ilk önce ruhumuzu yani içsel motivasyonumuzu kendi düşünce yapımızla sağlamamız gerekmektedir. Bir sonraki aşama dış motivasyon kaynaklarını devreye sokmak olacaktır.
Bir şeyi keyif alarak yapabilmek içsel motivasyonumuza bağlı olup dışsal motivasyon kaynakları ile beslenmektedir. İçimizden gelen güç ve dıştan keşfettiğimiz motivasyon kaynaklarımız bizi o işi en iyi şekilde yapmaya yöneltecektir. Bu durumda motivasyonunuzun olmadığı durumlarda ilk önce kendinize yönelin daha sonra çevresel faktörleri değerlendirin ve sizi motive edecek olan gücü bulun.
Öğrenilecek konuya ilgi ve istek duyduktan sonra harekete geçin ve şunları uygulamaya başlayın:
· Yapacağınız şeyde başarılı olacağınıza inanın.
· Açık ve gerçekçi hedefler belirleyin.
· Başarısızlıklarınızı genellemeyin. Emek verdiğiniz her şey sizi başarıya götürecektir. Başarınızı asla başkalarıyla kıyaslamayın. Kendi gelişiminizi, yeteneklerinizi göz önünde bulundurun ve yapabileceğinizin en iyisini yapmaya çalışın.
· Önyargılardan uzak durun. Konulara "asla yapamam" diye yaklaşmayın. Gerekli çabayı gösterdiğiniz takdirde yapabileceğinize inanın.
· Yanlışlarınızı asla atlamayın. Onlardan ders çıkartıp üzerine gidin.
· Sınavlara hazırlanırken bazı şeylerden fedakârlık etmeniz gerektiğini unutmayın ve size zararı dokunacak şeylere "hayır" demeyi öğrenin. (Bilgisayar, telefon, TV, arkadaşlar, müzik dinlemek, gezmek gibi)
· Olumsuz düşüncelerden uzak durun. ("Kazanamazsam ne yaparım", "başkaları ne der", "annem, babam bu kadar çabalıyor, ya onların çabalarını boşa çıkartırsam" vs.)
· Hayal kurmaya başladığınızda bir iki saniye gözlerinizi kapatıp dinlenin ve tekrar çalışmayı deneyin. Yine olmuyorsa "5 dk. Hayalimi kurup derse döneceğim" deyin ve 5 dk. içinde derse dönün.
· Çalışmanızı bölmeyin. Yaptığınız işi mutlaka bitirin. Ama düzenli aralıklarla çalışın. 5–10 dakikalık küçük molalar da verin. (Bir su içecek ya da bir meyve yiyecek kadar. Bir televizyon programı izleyecek kadar değil!)
· Unutmayın, başarmak için gerekli potansiyel her bireyin kişiliğinde saklıdır.